Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

10 Mayıs 2021

9/05/2021 tarihli 31479 sayılı Resmî Gazete’de Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik (Yönetmelik)‘te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (Değişiklik) yayımlanarak yayımı tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Değişiklik hükümleri, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı (Başkan) tarafından yürütülecektir.

I-) TANIMLAR

Yönetmelik’in tanımlara ilişkin 3. Maddesinde yapılan değişiklik uyarınca;

Biyokütle: İthal edilmemek kaydıyla; belediye atıklarının (çöp gazı dâhil) yanı sıra bitkisel yağ atıkları, gıda ve yem değeri olmayan tarımsal atıkları, endüstriyel odun dışındaki orman ürünleri ile atık lastiklerin işlenmesi sonucu ortaya çıkan yan ürünlerden elde edilen kaynakları ve sanayi atık çamurları ile arıtma çamurlarını,

İlgili Mevzuat: Elektrik piyasasına ilişkin kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, Cumhurbaşkanı kararı, yönetmelik, tebliğ, lisans, genelge ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararlarını,

Jeotermal Kaynak: Yerkabuğundaki doğal ısı nedeniyle sıcaklığı sürekli olarak bölgesel atmosferik ortalama sıcaklığın üzerinde olan, erimiş madde ve gaz içerebilen su, buhar ve gazlar ile kızgın kuru kayaların enerjisini taşıyan su, buhar ve gazları,

YEK Toplam Bedeli (YEKTOB): YEK Destekleme Mekanizmasına tabi olan tüzel kişilere ait lisanslı üretim tesislerinin her birinde üretilerek iletim veya dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisi miktarı ile nihai YEK listesindeki fiyatların çarpılması suretiyle, Türk Lirası olarak veya enerjinin sisteme verildiği tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden Türk Lirası olarak hesaplanan bedeller ile lisanssız üreticilere ödenecek toplam bedel (LÜYTOB)’in toplamını,

YEK Destekleme Mekanizması (YEKDEM): Bu Yönetmelik kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim faaliyeti gösteren üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin bizzat ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimi Yönetmeliği (LÜY) kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim yapan kişilerin bölgelerinde bulundukları görevli tedarik şirketleri aracılığıyla faydalanabileceği fiyatlar, süreler, miktarlar ve bunlara yapılacak ödemelere ilişkin usul ve esasları içeren destekleme mekanizmasını,

Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK): Hidrolik, rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynaklarını,

YEK Fiyatı: YEK Kanunu’nun EK-I ve EK-II sayılı cetvellerinde yer alan fiyatlar ile enerjinin sisteme verildiği tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kurunun çarpılması ile elde edilen fiyatı veya 29/01/2021 tarihli ve 3453 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesisleri için uygulanacak fiyatı

ifade edecektir.

II-) YEK DESTEKLEME MEKANİZMASI

Yönetmelik’in yek destekleme mekanizmasına ilişkin 4. Maddesinde yapılan değişiklik uyarınca;

YEKDEM, Piyasa İşletmecisi tarafından takvim yılı bazında işletilecek ve YEKDEM’e bir takvim yılı için tabi olan üretim lisansı sahipleri, uygulamaya dahil oldukları takvim yılı içerisinde YEKDEM’den çıkamayacaktır.

LÜY kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim yapan kişiler kısmen veya tamamen işletmeye girdiği tarihten itibaren 10 yıl boyunca uygulama dışına çıkamayacaktır.

Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA) kapsamındaki üretim lisansı sahipleri, Sözleşme’nin imza tarihinden itibaren söz konusu Sözleşme’de ve/veya ilgili YEKA Şartnamesi’nde belirtilen koşullar çerçevesinde YEKDEM’den faydalanacaktır.

01/07/2021 tarihinden sonra işletmeye girecek ve farklı YEKDEM fiyatlarına tabi prosesler barındıran biyokütleye dayalı üretim tesislerinde üretilerek sisteme verilen net enerji miktarı, üretim tesisinde kullanılan prosesler için 29/01/2021 tarihli ve 3453 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca belirlenen fiyatlardan en düşük olanı üzerinden YEKDEM kapsamında değerlendirilecektir.

III-) YEKDEM’DEN YARARLANABİLECEKLER

Yönetmelik’in YEKDEM’den yararlanabileceklere ilişkin 8. Madddesi uyarınca;

17/09/2020 tarihli ve 2949 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında 01/01/2021 tarihinden 30/06/2021 tarihine kadar kısmen veya tamamen işletmeye girecek olan üretim tesisleri 31/12/2030 tarihine kadar YEKDEM’den faydalanabilecektir.

YEKDEM kapsamındaki üretim tesislerine bütünleşik elektrik depolama ünitelerine ait uzlaştırmaya esas veriş miktarları YEKDEM kapsamında değerlendirilmeyecektir.

YEKDEM’den faydalanmış ve faydalanmakta olan üretim tesislerinde kullanılan ve daha önce kabule konu edilen bir üretim tesisinde kullanılan ana ekipmanlara Yönetmelik kapsamında kurulan bir üretim tesisinde yer verilmiş olması halinde söz konusu yeni üretim tesisi için YEK bedeli uygulanmayacaktır.

IV-) YEK TOPLAM BEDELİNİN HESAPLANMASI

Kanun’un YEK toplam bedelinin hesaplanmasına ilişkin 12. Maddesinde yapılan değişiklik uyarınca;

YEKDEM katılımcılarına her bir fatura dönemi için ödenecek YEK toplam bedeli (YEKTOB) aşağıdaki formül uyarınca hesaplanacaktır:

aşağıdaki formül uyarınca hesaplanacaktır:

Bu formülde geçen;

YEKTOB: Her bir fatura dönemi için hesaplanan YEK toplam bedelini (TL),

LÜYTOBj: Her bir fatura dönemi için “j” görevli tedarik şirketi tarafından bölgesindeki muafiyetli üretime ilişkin olarak hesaplanan ve bölgesindeki gerçek ve/veya tüzel kişilere ödenecek toplam bedeli (TL),

UEVMi,b,t,u: i YEKDEM katılımcısının YEKDEM kapsamındaki b uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin, u uzlaştırma dönemine ait uzlaştırmaya esas veriş miktarını (MWh),

YEKFi,b: i YEKDEM katılımcısına b uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin bağlı olduğu üretim tesisi için uygulanacak YEK Fiyatını,

yi,b,t,u: i YEKDEM katılımcısının YEKDEM kapsamındaki b uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin, t teklif bölgesindeki u uzlaştırma dönemine ait YEK Kanununun 6/C maddesinin ikinci fıkrası kapsamında yapılan kurulu güç artışı nedeniyle hesaplanan katsayıyı,

a: Lisanslı üretim tesisi olan YEKDEM katılımcı sayısını,

n: Lisanslı üretim tesisi olan her bir YEKDEM katılımcısına ait uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi sayısını,

l: Teklif bölgesi sayısını,

k: İlgili fatura dönemine ilişkin uzlaştırma dönemlerinin sayısını,

m: YEKDEM katılımcısı olan görevli tedarik şirketlerinin sayısını

ifade edecektir.

V-) YEK BEDELLERİNİN HESAPLANMASI

Yönetmelik’in YEK bedellerinin hesaplanmasına ilişkin 18. Maddesinde yapılan değişiklik uyarınca;

YEKDEM katılımcısı olan her bir lisanslı üretim tesisi için lisans sahibine ödenecek ya da lisans sahibi tarafından piyasa işletmecisine ödenecek YEK bedeli (YEKBED) YEKDEM gelirini de içerecek şekilde aşağıdaki formül uyarınca hesaplanacaktır:

Bu formülde geçen;

YEKBEDi: Bir fatura dönemi için i YEKDEM katılımcısına ödenecek ya da katılımcı tarafından piyasa işletmecisine ödenecek YEK bedelini (TL),

UEVMi,b,t,u: i YEKDEM katılımcısının YEKDEM kapsamındaki b uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin, u uzlaştırma dönemine ait uzlaştırmaya esas veriş miktarını (MWh),

YEKFi,b: i YEKDEM katılımcısına b uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin bağlı olduğu üretim tesisi için uygulanacak YEK Fiyatını,

PTFt,u: t teklif bölgesi ve u uzlaştırma dönemine ait Piyasa Takas Fiyatını (TL/MWh),

k: İlgili fatura dönemine ilişkin uzlaştırma dönemlerinin sayısını,

l: t teklif bölgesi sayısını,

j: Kurul tarafından lisanslı üretim tesisleri için belirlenen tolerans katsayısını,

n: i YEKDEM katılımcısına ait YEKDEM kapsamındaki uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi sayısını

ifade edecektir.

VI-) İTİRAZLAR, FATURALAMA VE ÖDEMELERE İLİŞKİN SÜREÇ

Yönetmelik’in itirazlara, faturalamaya ve ödemelere ilişkin sürece ilişkin 21. Maddesinde yapılan değişiklik uyarınca;

Faturalama, ödemeler, ödemelerin yapılmaması, uzlaştırma bildirimlerine ve faturalara yapılan itirazlar ve düzeltmelere ilişkin süreçler için uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuat hükümleri uygulanacaktır.

Uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuat kapsamında yapılan düzeltmeler hariç olmak üzere;

a) Bu Yönetmelik kapsamında yapılmış olan ödemelerin geri alınması halinde tahsil edilen tutar, cari fatura dönemi YEKDEM geliri kalemine ilave edilecektir.

b) Bu Yönetmelik kapsamında geçmiş dönemlere ilişkin destekleme ödemesi yapılmasının gerektiği hâllerde, ödenecek olan tutar cari fatura dönemi YEKTOB hesabında dikkate alınacaktır.

c) Bu Yönetmelikte belirlenen tutarlar haricinde, Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları Kullanım Hakkı Sözleşmesi uyarınca YEKDEM kapsamında yapılan kesintiler için (a) bendi, ilave edilen bedeller için (b) bendi hükümlerine göre işlem tesis edilecektir.

VII-) YEKDEM KATILIMCILARININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Yönetmelik’in YEKDEM katılımcılarının yükümlülüklerine ilişkin 23. Maddesi uyarınca;

YEKDEM katılımcısı üretim lisansı sahibi tüzel kişiler Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ)’nin sistem işletmecisi sıfatıyla verdiği talimatlara uymak ve gerekli gördüğü her türlü tedbiri uygulamakla yükümlü olacaktır.

Sistem İşletmecisi tarafından verilen acil durum ve/veya dengeleme güç piyasası yük atma talimatlarına uymayan YEKDEM katılımcısı üretim lisansı sahibi tüzel kişilere, ilgili uzlaştırma döneminde verilen talimatın yerine getirilmeyen kısmına tekabül eden üretim miktarı YEKDEM hesaplamalarına dâhil edilmeyecek ve ilgili piyasa katılımcısına YEK bedeli ödemesi yapılmayacaktır.

Yapılan hesaplamalarda, piyasa katılımcıları tarafından ilgili mevzuatta belirtilen talimat mutabakat süresi içerisinde bildirilen yerine getirilmeyen enerji miktarı, verilen talimat miktarlarından düşülmeyecektir.

VIII-) HAKSIZ VE YERSİZ ÖDEMELERİN İADESİ

Yönetmelik’in haksız ve yersiz ödemelerin iadesine ilişkin 27. Maddesinde yapılan değişiklik uyarınca;

Yönetmelik hükümleri uyarınca Kurum’a ve ilgili kurum ve kuruluşlara yapılan başvurularda başvuru sahibinin yanıltıcı bilgi ve/veya belge verdiğinin ve/veya düzenlediğinin tespiti halinde üretim lisansı sahibi tüzel kişi bu Yönetmelik kapsamındaki haklardan yararlandırılmayacak ve üretilen elektrik enerjisi miktarlarının YEK Fiyatıyla çarpılması sonucu hesaplanan tutar, 21/07/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 51. Maddesine göre belirlenen faiz oranı (30/12/2019 ve sonrası için aylık %1,60) ile güncellenerek Piyasa İşletmecisi tarafından ilgili tüzel kişiye fatura edilecektir.

YEKDEM’e katılma hakkını haiz olmadığı hâlde YEKDEM’den faydalandığı tespit edilen üretim lisansı sahibi tüzel kişi, ilgili yılın nihai YEK listesinden çıkarılacaktır.

Bu kişiye, geçmişe dönük olarak YEKDEM kapsamında bulunduğu her bir uzlaştırma dönemi için Yek bedellerinin hesaplanması uyarınca ödenen YEK bedelleri 30/12/2019 ve sonrası için aylık %1,60 faiz oranı ile güncellenerek Piyasa İşletmecisi tarafından fatura edilecektir.

Yönetmelik kapsamında fazla ödeme yapıldığı tespit edilen tutarlar ile yargı kararına göre ödemesi yapılıp yine yargı kararı gereğince tahsili gereken tutarlara ilişkin olarak, YEKDEM katılımcısından tahsil edilecek tutar 30/12/2019 ve sonrası için aylık %1,60 faiz oranı ile güncellenerek Piyasa İşletmecisi tarafından fatura edilecektir.

Yönetmelik kapsamında fazla ödeme aldığı veya gerekli şartları taşımadığı halde YEKDEM’den faydalandırıldığı tespit edilen lisanssız üretim tesislerine ilişkin olarak, ilgili üretim tesisi sahibi kişiye geçmişe dönük olarak her bir uzlaştırma dönemi için yapılan ödeme tutarları, ilgili görevli tedarik şirketi tarafından 30/12/2019 ve sonrası için aylık %1,60 faiz oranı ile güncellenerek üretim tesisi sahibi kişiden tahsil edilecektir.

Görevli tedarik şirketi tarafından tahsil edilen tutar, cari fatura dönemi LÜTYOB hesabına dahil edilmek üzere piyasa işletmecisine bildirilecektir.

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile ilgili metne buradan ulaşabilirsiniz.

Konu ile ilgili daha fazla bilgi almak için info@berkerberker.com adresinden bize ulaşabilirsiniz.